سفارش تبلیغ
صبا ویژن
در شگفتم از آن که نومید است و آمرزش خواستن تواند . [نهج البلاغه]
لوگوی وبلاگ
 

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :6
بازدید دیروز :2
کل بازدید :14366
تعداد کل یاداشته ها : 159
103/8/11
6:59 ص

 

کار ترجمه شیرین است. ولی این به میزان علاقمندی، وسعت دانش، مهارت، سرعت عمل و موفقیت مترجم بستگی دارد. چرا که اگر مترجم (مترجم تازه کار) از یک روش اصولی استفاده نکند، به پیچ و خمهای کار واقف نباشد، از امکانات یا ضعفهای خود بی اطلاع باشد، بدون تردید از راه نرسیده دچار سردرگمی و خستگی شده و چون از پیشرفت کار ناراضی و نسبت به پایان آن نومید است، دیر یا زود از کار ترجمه منزجرمی شود. این درست مثل آن است که از کسی خواسته شود بدون دانش آشپزی و ابزارها و لوازم آشپزی، غذا درست کند! لذا بدیهی است که آشنائی با یک رشته اصول منطقی و آگاهی از جنبه های مختلف کار، چه از لحاظ علمی و نظری و چه از لحاظ عملی، باعث پیدایش و افزایش اعتماد به نفس و امیدواری در مترجم شده و او را در راهی که قدم نهاده است خوشبین تر، مصمّم تر و راسخ تر می کند.
با اصول و روش ترجمه در زبان انگلیسی آشنا شوید..!
لازم به یادآوری است که ترجمه، به عنوان یک علم، بخشی از زبان شناسی کاربردی (Applied Linguistics) است و بررسی کامل تئوریهای ترجمه به معنای ورود به بحثهای مفصّل و گسترده ای در زبان شناسی عمومی، زبان شناسی تطبیقی، جامعه شناسی زبان، روان شناسی زبان، علم بیان، علم تحلیل کلام و حتی علم مردم شناسی، فلسفه، منطق، روان شناسی و روان پزشکی عصبی، روان شناسی سیبرنتیک و غیره است که دربار? هر یک از آنها هزاران تحقیق صورت گرفته و هزاران کتاب یا مقاله نگاشته شده است. لذا پرداختن به جزئیات بیشتر در این زمینه ها و حتی طرح تمامی درسهای مربوط به دستور زبان فارسی یا انگلیسی از گنجایش این مقال خارج است. در اینجا هدف نگارنده صرفاً این است که عملیات ترجمه را گام به گام و مرحله به مرحله به مترجم نوآموز نشان دهد تا او را با خلاصه ای از تصویر عوامل عینی و ذهنی و فعالیتهای فکری و عملی دخیل در فرایند ترجمه آشنا کند.
مقدمه:
ترجمه به عنوان یک فرایند (process)، مخلوطی از فعالیتهای ذهنی و مکانیکی را در بر می گیرد. منظور از فعالیتهای ذهنی هم? آن فعل و انفعالاتی است که در مغز و روان مترجم صورت می گیرد و طی آن، معنا و مفهوم یا پیام یک واژه، عبارت یا جمله ای از یک زبان استخراج شده و به واژه، عبارت یا جمله ای در زبان دیگر سوار می شود. در این حالت، زبان اول را زبان مبدأ (source language) یا (SL) و زبان بعدی را زبان مقصد (target language) یا (TL) می گویند. به همین ترتیب، متن مبدأ به معنای متنی است که می خواهیم ترجمه کنیم و متن مقصد یعنی حاصل آن ترجمه، که به زبان مقصد نوشته شده است. 

 


97/12/2::: 2:27 ع
نظر()
  
  

 

عیّن الخطأ للترجمة :
الف) لا تجْعَلْ للباطلِ عَلَی عَمَلی دلیلاً = برای باطل راهنمایی برکارم قرارمده .
ب) لا تَکُنْ حریصاً لِنیل ما ترغبُ إلیه نفسُکَ = برای رسیدن به آنچه میل داری حریص مباش.
ج) لاتَرْضَ بالذُّلِ = به ذلت وخواری راضی نمی باشی
د) لا تَخَفْ مِنَ الموتِ = ازمرگ نترس.
لای نفی جنس:
درترجمه « لا » نفی جنس ازکلمه « هیچ » استفاده میشود. مانند: «  لاتلمیذَ فی الصّفِ »       ( هیچ دانش آموزی درکلاس نیست) « لا بَلیّةَ أعظَمُ مِن الحَسَدِ»(هیچ بلایی بزرگترازحسد نیست)  « لا لباسَ أجمَلُ مِنَ العافیةِ» ( هیچ لباسی زیباتراز تندرستی نیست ) .
- عیّن الخطأ للترجمة :
الف) لا أَثَرَ فیه للماء = هیچ اثری ازآب درآن نیست .
ب) لا جَمالَ للانسانِ کَجمالِ الادبِ = هیچ زیبایی برای انسان چون زیبایی ادب نیست .
ج) لا سیفَ أقطَعُ مِنَ الحَقِّ = هیچ شمشیری برنده ترازحق نیست .
د) لاریبَ فیهِ = درآن شکی  نیست .
حرف جر« علَی » :
عَلَی + ضمیر یا + اسم ؛ درترجمه به معنای « امری لازم وضروری است » با عناوین           « بر- باید – واجب است » بیان میشود مانند: عَلَی الشبابِ احترامُ الوالدین ( احترام به والدین برجوانان لازم است / برجوانان است احترام به والدین ) « عَلَی + ک = عَلیکَ أنْ تَعتمدَ عَلَی نفسک » ( توباید به خودت اعتماد کنی )  « عَلَینا الذهابُ إلَی المدرسةِ » ( رفتن به مدرسه برما لازم است)
عین الخطأ للترجمه: «  عَلَینا أنْ نُؤمنَ  »                                                          الف)  برمااست که ایمان بیاوریم           ب) ما باید ایمان بیاوریم                            ج) واجب است ما ایمان بیاوریم            د) ما ایمان می آوریم
ترجمه افعال:
فعل ماضی
ماضی ساده مثبت:
بر زمان گذشته دلالت دارد مانند:  کَتَبَ ( نوشت) قالَ (گفت ) هَدی ( هدایت کرد) رَمَی (انداخت)
- عیّن الصحیح فی الترجمة :  
الف) هَلْ وَجَدْتَ طریقاَ أسهلَ لحلِّ هذه المشکلة = آیا برای حل این مشکل راه آسانتری می یابی
ب) أَسْقَطَ المقاتلونَ سبعَ طائراتٍ حربیّةٍ =   جنگجویان هفت هواپیمای جنگی را ساقط کردند.
ج) رأیتُم خمسَةَ معلمینَ = پنج معلم را دیدی
د) إشْتَرَتْ الطالبةُ مجلةً = دانش آموز مجله‌ای بخر.
ماضی ساده منفی:
فرمول :  ( ما+ فعل ماضی  یا  لم + فعل مضارع ) = ماضی منفی مانند: ما کَتَبَ ( ننوشت) یا  لَمْ یَکتبْ ( ننوشت ) ما قالَ ( نگفت)  لَمْ یَقُلْ ( نگفت).
- عین الخطأ للتعریب: « فقراء وبینوایان امام را نشناختند مگر بعد ازوفاتش »
الف) ماعَرفَ الفقراءُ والمساکینُ الامامَ إلاّ بعدَ وفاتهِ                                                    ب) لَمْ یَعرفْ الفقراءُ والمساکینُ الامامَ إلاّ بعدَ وفاتهِ                                                 ج) الفقراءُ والمساکینُ لَمْ یَعْرفُوا الإمامَ  إلاّ بعدَ وفاتهِ                                                      د) الفقراءُ والمساکینُ لا یَعرفونَ الإمامَ إلاّ بعدَ وفاتهِ  
ماضی نقلی:
 فرمول:  قَدْ + فعل ماضی = ماضی نقلی مانند :  قَدْ ذَهَبَ ( رفته است) قَدْ قالَ ( گفته است)           قَدْ أکتُبُ ( نوشته‌ام)  قَدْ قُلْتُم ( گفته‌اید).
-  ماهُوَ الخطأ للترجمة :
الف) قدْ سَمعتُ خبرَ نجاحکَ = خبرموفقیت تورا شنیده‌ام    ب) قَدْ ذاقَ حلوَ الحیاةِ = شیرینی زندگی را چشیده بود .     ج) قَدْ رَمینا الحجرَ علَی الاعداءِ = بردشمنان سنگ پرتاب کرده بودیم 
د) قَدْ أَحْدَثَتْ قطراتُ الماءِ ثقباً فی الصخرةِ = قطره‌های آب سوراخی درصخره ایجاد کرده است.
ماضی بعید :
  فرمول:   کانَ + قَدْ + فعل ماضی = ماضی بعید مانند : کانَ قَدْ ذَهَبَ ( رفته بود) کانَ قَدْ قالَ     ( گفته بود) کُنتُ قَدْ قُلتُ ( گفته بودم) کُنتُم قَدْ قُلتُم ( گفته بودید) کانوا قَدْ ضَربُوا ( زده بودند).
-  عیّن الخطأ للترجمة :
الف) کانَ المسلمونَ قَدْ بَلَغُوا منزلَةً رفیعةً فی العلومِ = دانشمندان به جایگاه بلندی درعلوم رسیده بودند.
ب) کانَ أبوذر الغفاری قَدْ قالُ الحقَّ = ابوذزغفاری حق را گفته بود .
ج) کانَ الاستعمارُ قَدْ سَرَقَ ثرواتِ المسلمینَ = استعمار ثروتهای مسلمانان را به سرقت می برد.
د) کنتُ قَدْ ذَهَبتُ إلَی المدرسة أمسِ = دیروز به مدرسه رفته بودم .
ماضی استمراری:
 فرمول :  کانَ + فعل مضارع = ماضی استمراری مانند: کانَ یَذهَبُ ( می رفت) کانَ یَقولُ         ( می گفت)  کُنتُ اَقُولُ ( می گفتم) کُنتَ تَضربُ ( می زدی) کانوا یقولونَ ( می گفتند).

 


  
  

 

عین الخطأ للترجمة:  
الف) لَنْ تَعیشَ فی راحةٍ : هرگزدرراحتی زندگی نمی کنی .
ب) لَنْ تَبلُغَ الآمالَ الکبیرةَ : هرگزبه آرزوهای بزرگ نخواهی رسید.
ج) لَنْ تَقُولوا الکذبَ : دروغ نخواهید گفت .                                                         د) لَنْ یَکْتُبْنَ دروسَهُنَّ : درسهایشان را نخواهند نوشت.
حرف « لام امرغایب « لـِ »:
 درترجمه آن ازکلمه « باید »استفاده میشود مانند: « لِنَعْلَمْ » ( باید بدانیم ) « لِیَقُلْ »( باید بگوید) « لِیَضربوا » ( باید بزنند) « لِأَکْتُبْ » ( باید بنویسم ).
« لِیَعبُدُوا رَبَّ هذا البیتِ »( باید صاحب این خانه را عبادت کنند).
عین الخطأ :
 الف) لِنُواصلْ جهادَنا : ما باید به مبارزه خود ادامه دهیم .                                             ب)  لِیَعِشْ کالنّسرِ فوقَ الجبالِ: باید همچون عقاب دربالای کوهها زندگی کند .                         ج) لِیَرمِ الکُرّةَ : توپ را باید بیاندازد.
د) لِنُساعدْ المساکینَ : ما به بیچارگان کمک می کنیم . 
حرف « لَمْ »:
« لَمْ » برسر مضارع می آید وآن را مجزوم میکند که به آن فعل جحد میگویند ومعنا را به ماضی منفی تبدیل میکند مانند: لَمْ یَذهبْ ( نرفت) دقیقاً ازلحاظ معنا مانند « ماذَهبَ » است .          « ما ذَهَبَ نرفت = لَمْ یذهبْ نرفت » لَمْ تَقُلْ نگفتی = ما قُلْتَ نگفتی » . « لَمْ یکتُبُوا ننوشتند »   « ما کَتَبوا ننوشتند » .
- ما هو الخطأ :
الف) لَمْ تَعلمْ : ندانستی    ب) ما عَلِمْتَ : ندانستی        ج) لَمْ یَبْکِ : گریه نمی کند                    د) ما بَکَی : گریه نکرد.
- عین الصحیح للتعریب : « ثروتمندان به فقیران اجازه ندادند»
الف) الاغنیاءُ لَمْ یَسْمَحُوا للفقراء          ب) الاغنیاءُ لَنْ یَسمَحوا للفقراءِ
ج) الاغنیاءُ لا یَسمحونَ للفقراء            د) الاغنیاءُ لما یَسمحوا للفقراء
 
حرف « لَمّا »:
هرگاه قبل ازفعل ماضی بیاید اسم است به معنای هنگامی که / زمانی که مانند: لَمّا ذَهبَ          ( هنگامی که رفت) لَمّا قالَ ( هنگامی که گفت )  لَمّا ضربتُم ( هنگامی که زدید) . لَمّا هرگاه قبل
 ازفعل مضارع بیاید حرف جزم است ومعنی مضارع را به نقلی منفی تبدیل می کند مانند:         لَمّا یذهبْ ( هنوز نرفته است) لَمّا تقُلْ ( هنوز نگفته‌ای ) لَمّا تضربوا (هنوز نزده اید).
 
- عین الخطأ للترجمة:    
الف) لَما أسلَمتُم = زمانی که مسلمان شدید .      ب) لَما تَتلُ = هنوز تلاوت نکرده‌ای
ج) لَما تَلَوْتَ القرآنَ = قرآن تلاوت نکرده‌ای      د) لَما یُسلموا = هنوز مسلمان نشده‌اند
- عین الصحیح للتعریب: « زمانی که بهلول سخن را شنید خندید»
الف) لَما یسمعْ بهلولُ الکلامَ إبتَسمَ             ب) لَما سَمِعَ بهلولُ الکلامَ  یبتسمُ                             ج) لَما یَسمعُ بهلولُ الکلامَ  إبتَسَمَ              د) لَما سَمِعَ بهلولُ الکلامَ  إبتَسَمَ
حرف« ل»:
لـ  + ضمیر یا اسم به معنی دارد است مانند: لَکَ کتابٌ ( کتابی داری) لِمحمدٍ قلمٌ ( محمد قلمی دارد) لی صدیقٌ ( دوستی دارم) لکم آمالٌ = آرزوهایی دارید.
کان + ل+ ضمیر یا اسم به معنی داشتن است مانند: کانَ لکَ کتابٌ ( کتابی داشتی) کانَ لِمحمدٍ قلمٌ ( محمد قلمی داشت) کانَ لی صدیقٌ ( دوستی داشتم) .
 
- ما هُوَ الخطأ للترجمة :
الف) للنباتاتِ فوائدُ عدیدةٌ = گیاهان فایده های زیادی دارند.
ب) کانَ لِرجلٍ بستانٌ = مردی باغی داشت .
ج)  لِی کتبٌ مفیدةٌ = کتابهای مفیدی برای من هست .
د) کانَ لکم اصدقاءُ اوفیاءُ = دوستان وفاداری داشتید.
لانهی: ( لا )
« لا نهی»  باید برسرصیغه های مخاطب بیاید  دراین صورت معنی فعل را به امر منفی تبدیل می کند مانند: لاتَذهَبْ (نرو) لاتَشرِبْ(ننوش) لاتَقُلْ( نگو) لاتضربوا ( نزنید). ولی بعضی مواقع برسرفعل غایب ومتکلم می آید که درترجمه آن ازکلمه« نباید» استفاده می کنیم مانند لایَذهَبْ           ( نباید برود) لایقُلْ(نباید بگوید) لاأذهَبْ ( نباید بروم).

 


  
  

 

پیشگفتار
تعریف ترجمه: باید دانست که ترجمه تنها بر گردادن الفاظ یا احیانا نقش های دستوری از زبانی به زبان دیگر نیست هدف اساسی در هر ترجمه رساندن پیام و محتوی یا منظور متن مبدا است. برای ترجمه تعاریف بسیاری مطرح شده است که هر کدام در جای خود درست ومفید می باشد واز میان تعاریفی که زبان شناسان برای ترجمه ارائه کرده اند به نمونه ذیل اشاره می شود : (ترجمه عبارت است از بر گرداند ن مفاهیم چه نوشته وچه گفته از یک زبان که زبان مبدا نامیده می شود به زبان دیگر که زبان مقصد خوانده          می شود به طوری که متن ترجمه شده همان تاثیری را که در زبان مبدا دارد در زبان مقصد نیز داشته باشد).ترجمه جریانی است میان دو زبان، در این جریان مترجم همواره دو اصل را در مد نظر میگیرد، یکی زبان مبدأ و دیگری زبان مقصد. کارشناسان دو نوع ترجمه را شناسایی و مطرح کرده اند:
1- ترجمه ی ارتباطی(communicative)  که همان ترجمه ی آزاد یا روان است. ترجمه ارتباطی راحت تر خوانده میشود و باید با متن اصلی وزبان مبدأ همخوانی وتناسب داشته باشد.
2- ترجمه ی معنایی ( (semantic که همان ترجمه ی تحت اللفظی یا (word for word) است. درترجمه ی تحت الفظی  کلمه به کلمه و خط به خط از زبانی به زبان دیگر برگردانده میشود. در ترجمه تحت اللفظی، مترجم معنی متن را به بیان دیگر باز میگوید اما تغییری در آن ایجاد نمیکند. ترجمه های تحت اللفظی به ندرت روان و خوشایند هستند.
مواردی که مترجم باید آنها را بداند ورعایت کند:
1- آشنائی با موضوع مورد ترجمه.
2- رعایت امانت وپرهیز از هرگونه دخل وتصرف .
3  -  استفاده از واژگان مانوس در ترجمه .
4- استفاده از فرهنگ لغت های مناسب.
 5 – آشنائی با اصطلاحات واسلوب های کاربردی  زبان مبدا ( عربی) و زبان مقصد (فارسی) .
6-  متن خوانی وحفظ لغات مشکل و جدید .
 
نکاتی که در ترجمه باید مورد توجه قرارگیرد:
1-    تشخیص فعل / صیغه/ وزمان آن.
2-     توجه به ضمایر وترجمه آنها.
3-     تشخیص فاعل ومفعول.
4-     توجه به معلوم ومجهول بودن افعال.
5-     دقت در تشخیص مثبت ومنفی بودن جمله.
6-     تشخیص فعل لازم از متعدی ( ناگذر ازگذر).
7-    توجه به ترکیبهای وصفی واضافی مخصوصاً زمانی که اسمی هم صفت دارد وهم مضاف الیه.
 
نکته مهم:
         مترجم باید بداند که بیشترترجمه ها مبتنی برقواعد میباشند لذا لازم است مواردی که درذیل آمده است با دقت تمام به خاطر بسپارد ودرحلّ تست ها ازآنها کمک گیرد.  لازم به ذکراست ، هرقاعده همراه یک نمونه تست کنکوری بیان شده است .
 
 
ترجمه حروف:
حرف « قَدْ »:
« قَدْ + فعل مضارع به معنای شاید / گاهی مانند: قَدْ یذهبُ ( گاهی میرود) قَدْ تَقُولُ ( گاهی میگویی ) . « قَدْ + فعل ماضی برای تاکید است  که معمولاً معنی را به ماضی نقلی تبدیل میکند مانند: قَدْ کتَبَ ( نوشته‌است)  قَدْ قالَ ( گفته است)  قَدْ قُلْتُم ( گفته‌اید)
عیّن الخطأ للترجمة :
الف) قَدْ تَزَیّنَت الارضُ فی الربیع = زمین دربهارآراسته است .
ب) قَدْ شَعَرَ بأنَّ شَعْبَهُ یُعانی الکسالةَ = او احساس کرده‌است که ملتش ازتنبلی رنج می برند.
ج) قَدْ تَقولون کلامَ الحقَّ =  گاهی سخن حق می گویید.
د) قَدْ أَثْبَتَت الاکتشافاتُ الجدیدةُ =  اکتشافات جدید کشف نمود.
حرف « لَنْ» :
    حرف « لَنْ » جز حروف ناصبه است ومعنی فعل را به آینده منفی تبدیل میکند مانند:             لَنْ یَذهبَ ( نخواهد رفت) لَنْ أَقُولَ ( نخواهم گفت) لَنْ تضربُوا ( نخواهید زد) بعضی مواقع درترجمه آن از کلمه « هرگز» استفاده میشود مانند: لَنْ تَذهَبَ ( هرگزنخواهی رفت) .

 


  
  

 

أنتَ اَفضلُ التلامیذِ : تو برترین ، دانش آموز هستی .
عَدا = بجز ، مگر ذَهَب القومُ عَدا جعفرٍ : همه مردم بجز جعفر رفتند .
فی = در ، با عبدالله فی الدار : عبدالله در خانه است ? جاء فی القوم : با مردم آمد .
عَن= از سأرحَل عَن بِلادٍ أنتَ فیها : از شهرهایی که تو در آنهایی سفر نخواهیم کرد .
علی = بر ، روی ، بالا حُمِلَ علی الدابَّه : بر چهار پا حمل شد .
حَتی = تا أکلتُ السمکهَ حتی رأسها : ماهی را تا سرش خوردم .
? نکته 8
فعل مضارع منصوب اگر همراه حتی بیاید بصورت مضارع التزامی ترجمه می شود ؛ مثال :
نَصعَدُ الجبالَ حَتی نَبلغ القمّهَ : از کوه بالا می رویم تا به قله برسیم
اِلی = تا ، به ، سوی ?مثال : دَرَسَ الی السماءِ : تا شب درس خواند ? سار الی البیت : به خانه رفت .
? معانی حروف عطف و نکات پیرامون آنها
ثُمَ ? وَ- فـ = پس ، سپس ? مثال : قام سعیدٌ و جعفرٌ : سعید و جعفر ایستادند.
اَم = یا مثال : أقریبٌ اَم بعیدٌ : آیا دور است یا نزدیک
اَو = یا مثال : نحن أو أنتم علی الحقِّ : حق با ما یا شماست ? جالِس العلماءُ اَو الزهَاد : با اهل علم یا پارسایان همنشینی کن
بَل = بلکه (عمدتا قسمت اول جمله قبل از بل منفی ترجمه می شود ) مثال : ذهب محمدٌ بل سعیدٌ : محمد نرفت بلکه سعید رفت .
لا= نه ? مثال : ضَرَبَ احمدُ لا مرتضی : احمد زد مرتضی نزد .
? نکته 1
لای نفی جنس به معنای «هیچ ...... نیست » ترجمه می شود . مثال : لارَجُلَ فی الدارِ : هیچ مردی در خانه نیست .
? نکته 2
گاهی لا حرف جواب است به معنای خیر ، نه مثال : أقام سعید ؟ آیا سعید برخاست ؟ در پاسخ می گویند : لا : خیر
? نکته 3
دقت شود که اگر در ترجمه ی یک متن فارسی به عربی حرف عطف وجود داشت باید کلمه معطوف علیه در حرکت و کاربرد ضمایر تبعیت کند . مثال برای اینکه استقلال و آزادگی خود را حفظ کنیم باید در مقابل انحرافات ایستادگی کنیم .
یجب أن نَقِفَ اَمام الانحرافاتِ لکی نحتفظ باستقلالنا و حریتنا .
? نکته 4
لا ی نفی یا نافیه منفی بر سر مضارع قرار می گیرد و بر انجام نشدن کار یا حالتی درزمان حال و آینده دلالت می کند و غیر عامل است . مثال : لایَجلِسُ محمدُ: محمد نمی نشیند .
? نکته 5
لا ی نهی یا ناهیه بر سر فعل مضارع می آید و در ترجمه آن از واژه ی نباید استفاده می شود به عبارت دیگر فعل مضارع را به مضارع التزامی منفی تبدیل می کند . البته می توان در ترجمه لفظ باید را به کار نبرد اما حتما فعل جمله باید به صورت منفی ترجمه شود .
لایَجلِسُ سعیدٌ: سعید نباید بنشیند . لایَجلِس سعیدٌ : سعید باید ننشیند .
لا اَذهب : نباید بروم ، باید نروم
توجه داشته باشید اگر قبل از حرف لا ، حرف ناصبه فعل مضارع قرار بگیرد لای حرف نافیه و فعل مضارع منصوب است مثال :
اِجتَهَد حَتی لا تَسخرَ : تلاش کن تا زیان نبینی .

 


  
  
<      1   2   3   4   5   >>   >